Działanie terapii opiera się głównie na słuchowej stymulacji neurosensorycznej.

Trening słuchowy według metody prof. A.A. Tomatisa polega na słuchaniu odpowiednio przetworzonych dźwięków, w ściśle określonym czasie, przy ustawieniu odpowiednich parametrów. Specjalistyczne urządzenie zwane „elektronicznym uchem”, jako idealny model ucha ludzkiego, umożliwia stworzenie odpowiednich warunków terapeutycznych. Mięśnie ucha środkowego przez dwie godziny dziennie są zmuszane do ciągłej pracy, co w warunkach naturalnych nie jest możliwe. Prowadzi to do zwiększenia zdolności i precyzyjności analizy dźwięku. Umożliwia również poprawę zdolności radzenia sobie z natłokiem bodźców słuchowych na które jesteśmy narażeni każdego dnia (zmniejsza się lub eliminuje nadwrażliwość słuchową).

Prof. A.A. Tomatis wiele czasu poświęcił wybraniu odpowiedniej muzyki, która umożliwiłaby realizację założeń metody. Podczas terapii centrum procesów myślenia – kora mózgowa (CUN) – stymulowane jest przez odpowiednio dobrane dźwięki o określonej i zróżnicowanej częstotliwości. Wykorzystuje się między innymi dźwięki mające dużo wysokich częstotliwości, które są szczególnie korzystne dla ludzkiego organizmu. Takie kryterium spełnia przede wszystkim muzyka Mozarta. Wykorzystywane są również chorały gregoriańskie, walce oraz filtrowany głos matki.

W metodzie Tomatisa, za pomocą specjalnie stworzonych do tego celu słuchawek, dźwięk podawany jest zarówno drogą kostną (w postaci wibracji), jak i powietrzną (douszną). Sygnał dźwiękowy, który poprzez specjalny wibrator umieszczony na czubku głowy podawany jest drogą kostną, oddziałuje na struktury ucha – mięśnie strzemiączka i młoteczka, które z kolei pobudzają ślimak i przedsionek. Zjawisko to nazywamy bramkowaniem. Bramkowanie polega na tym, że dźwięk przekazywany jest najpierw drogą kostną, a dopiero później drogą powietrzną. Droga kostna przygotowuje ucho na informację przekazywaną drogą powietrzną. Dochodzi do ustabilizowania płynów wewnątrz ucha, aparat słuchowy zostaje przygotowany do odebrania informacji drogą powietrzną. Dźwięk podawany drogą kostną pozwala przedsionkowi oczekiwać na nadejście właściwego sygnału podawanego drogą powietrzną i z czasem przedsionek znajduje się w stanie fizjologicznego napięcia, w pełnej gotowości na bodziec.

Efekt Tomatisa:

  • powoduje gimnastykę ucha,
  • wzbudza pragnienie komunikacji,
  • ogranicza lęki i stres.

Prof. Alfred Tomatis przykładał niezwykłą wagę do jakości prowadzonej terapii. Stosowana przez nas stymulacja słuchowa prowadzona jest ściśle według opracowanych przez niego zasad.

Długość trwania programu terapeutycznego różni się w zależności od nasilenia deficytów dziecka oraz jego reakcji na stosowaną stymulację. Minimalny czas trwania treningu słuchowego obejmuje dwa etapy:

  1. Pierwszy etap składa się z 30 godzi słuchania (15 dni, po dwie godziny dziennie). Terapia nie jest uciążliwa dla dziecka, które podczas zajęć może np. rysować, grać w gry planszowe, konstruować z klocków, a nawet spać. Nie zalecane jest natomiast picie, spożywanie posiłków oraz korzystanie z urządzeń elektronicznych (np. telefonu, tabletu).
  1. Drugi etap rozpoczyna się po 3-8 tygodniowej przerwie i trwa 15 godzin. Oprócz biernego słuchania obejmuje on również aktywną pracę z mikrofonem w której uczestniczą również dzieci niemówiące. Jego celem jest zwiększenie świadomości samokontroli dźwięków, polepszenie płynności mowy lub jej zapoczątkowanie.Podczas drugiego etapu możliwe jest wykorzystanie elektronicznie przefiltrowanego głosu matki. Przypomina on wówczas głos, który słyszało dziecko w okresie życia płodowego. Daje mu to możliwość ponownego przeżycia poszczególnych faz rozwoju prowadzących do mówienia, zwłaszcza wówczas, gdy pierwsze etapy komunikowania się uległy zaburzeniu. Wpływa także korzystnie na sferę emocjonalną dziecka („zamknięcie w sobie” lub nadpobudliwość).

W zależności od postępów dziecka możliwe jest przedłużenie terapii o kolejne, ośmiodniowe etapy. Przebieg procesu terapeutycznego jest na bieżąco monitorowany i na tej podstawie podejmowana jest decyzja o jego kontynuowaniu bądź zakończeniu.