Uwaga słuchowa to umiejętność świadomego słuchania. Wpływa ona na to, jak postrzegamy otaczający nas świat i w jaki sposób komunikujemy się z nim. Odgrywa również kluczową rolę w rozwoju mowy i w procesie uczenia się.
Uwaga słuchowa polega na przyswajaniu istotnych informacji i odsiewaniu tych nieistotnych. To pozwala nam prawidłowo funkcjonować i dostosowywać się do okoliczności. Osoby z zaburzeniami uwagi słuchowej atakowane są nadmiarem bodźców dźwiękowych. Ciężko im się skupić i wyłowić z natłoku dźwięków to, co istotne. W skrajnych przypadkach mogą się czuć atakowane przez dźwięki i reagować obronnie, zamykając się całkowicie na otoczenie.
Objawy zaburzeń równowagi słuchowej
- Słuchanie skierowane na zewnątrz (do otaczającego świata):
- nadwrażliwość na dźwięki
- konieczność powtarzania poleceń
- błędna interpretacja poleceń i pytań
- zaburzenia koncentracji
- wyłączanie się
- nieumiejętność spełnienia wieloczłonowych poleceń
- mylenie podobnie brzmiących słów
- problemy z rozróżnianiem dźwięków (głosek, wady wymowy).
- Słuchanie skierowane do wewnątrz (kontrola własnego głosu podczas mówienia):
- problemy z głoskowaniem
- mylenie liter lub odwracanie ich kolejności
- problemy z czytaniem na głos
- słabe rozumienie czytanego tekstu
- nieumiejętność czystego śpiewania
- ubogie słownictwo
- monotonne wypowiedzi
- problemy z płynnością i wyrazistością wypowiedzi (wysławianiem się)
- Funkcje motoryczne (ucho kontroluje równowagę i koordynację ruchową).
- niezgrabne, nieskoordynowane ruchy;
- nieprawidłowa postawa
- słabe poczucie rytmu
- niewyraźny charakter pisma
- problemy z organizacją
- Poziom energii (ucho dostarcza nam energii potrzebnej do dobrego funkcjonowania):
- trudności z porannym wstawaniem, zmęczenie
- skłonność do odkładania spraw na później
- nadaktywność
- skłonności depresyjne
- uczucie przeciążenia sprawami codziennymi
- Dostosowanie społeczne:
- słaba wiara w siebie
- niska samoocena
- nieśmiałość
- skłonność do unikania kontaktów społecznych lub popadanie w konflikty w grupie;
- drażliwość, niedojrzałość
- słaba motywacja, brak zainteresowania nauką, pracą
- negatywne nastawienie do szkoły/pracy
Przyczyny problemów z uwagą słuchową
Najczęstsze przyczyny zaburzeń uwagi słuchowej to:
- zagrożona ciąża
- trudny poród, niedotlenienie w czasie porodu
- adopcja, wczesne oddzielenie od matki
- opóźnienia w rozwoju motorycznym
- opóźnienia w rozwoju języka (mowy)
- silny stres na każdym etapie rozwoju
- cykliczne i przewlekłe choroby uszu, drenaż uszu, przerośnięte migdały, przewlekłe katary